Tussen weten en doen zit soms een blokkade... en vaak een innerlijke criticus

Tussen je bewustzijn van iets ‘weten’ en er effectief iets mee doen zit vaak een onbewuste tegengestelde gedachte en/of een innerlijke criticus die het toepassen saboteert.

Je kent het wellicht wel: je bent je bewust dat “push” in je werk niet duurzaam is maar onbewust heb je er blijkbaar een andere overtuiging over anders zou je niet weer over je grens gaan. Weten dat het contraproductief is om jezelf te vaak een strakke discipline op te leggen en dan toch weer 4 uren ononderbroken achter je laptop zitten of opnieuw 2 uur later gaan slapen terwijl je ‘weet’ dat je de volgende dag de helft minder productief zal zijn… Je ‘weet’ het wel maar je doet het niet, je past het niet toe. Wat je diep vanbinnen, op een onbewuste laag, gelooft dat is vaak hoe je het doet: je concrete gedrag. Als je eens kijkt in je leven wat je echt toepast van hetgeen wat voor jou belangrijk is en anders mag: hoe handel je dan? Leef je het in de dagelijkse concrete dingen binnen je werk? En wat geloof je werkelijk?

Vaak is er nog een onbewuste gedachte die niet gelooft dat jij dit of dat kan of verdient of waard bent of dat het mogelijk is je werk te realiseren helemaal op jouw manier. Als je iets weet en er niets mee doet dan ‘weet’ je het eigenlijk nog steeds niet echt. Of anders gezegd: je voelt het nog niet. En het is vanuit dat voelen dat er ander gedrag, geïnspireerde actie kan komen.

In bovenstaand scenario gaat het er dus om de onbewuste overtuigingen naar boven te halen. Maar soms kan een deel van je het wel voelen maar komt er, voor je het goed en wel beseft, een innerlijke criticus op het toneel die ervoor zorgt dat je het toch niet doen. Zijn/haar favoriete strategie? Jou klein en waardeloos doen voelen. Enkele van de veel gehoorde ‘meningen’ die een innerlijke criticus kan hebben rond ondernemen: “Je kan niet én een goede moeder zijn én een bloeiende zaak hebben” of “wat ben je naief als je gelooft dat jij op zo’n een rustig tempo een zaak succesvol kan maken” of “Als je goed geld wil verdienen, moet je hard werken.” Of “Ja, misschien lukt het anderen wel maar jij kan dat niet. Je hebt het talent er niet voor” enzoverder.

Op een bewust niveau weet je wel dat dit niet klopt maar onbewust blijf je er vaak nog naar handelen. Een voorbeeld: je wil je onderneming of je droom naar een hoger/volgende niveau laten doorgroeien maar je merkt dat je geen ruimte kan creëren om hier stappen in te zetten. En als je dan toch stappen zet, lijkt het nauwelijks invloed te hebben op de groei van je zaak of droom. Wat ik regelmatig zie tijdens coachings is dat een cliënt zich nog onbewust vasthoudt aan een patroon van pleasen en zorgen voor de ouder(s). Zelfs als ouders er niet meer zijn merk je dat door te blijven zorgen voor anderen, cliënten onbewust de verbinding tussen zichzelf en hun ouders in stand houden. Je hebt als zorgen en pleaser vaak en veel bevestiging en waardering van je ouders gekregen. Najagen wat jij écht wil is breken met de connectie en gehechtheid aan de zorger/pleaser in je. Wat hiermee vaak samengaat is het geloof diep vanbinnen dat je niet “groter” en “beter” mag worden dan je ouder(s). Dit verklaart soms een terugval in oud gedrag. De innerlijke criticus verschijnt hier opnieuw op de voorgrond: hij krijgt als het ware de kriebels bij gedachten zoals “anders dan normaal”, “nieuw gedrag”, “verruiming”,… dat is te onveilig en daar schuilt pijn en gevaar in. Dus komt hij/zij opdagen met opmerkingen zoals: “Wie denk je wel dat je bent?”, “Wat ben jij arrogant zeg”, ”Hoe durf je!”, “Je bent ontrouw”, “Je zal hen teleurstellen”,…

Je criticus leeft nog in het verleden: hij herinnert zich nog alle momenten van pijn, verdriet, teleurstelling en schaamte. Het is niet evident om voorbij de criticus te passeren: hij wil niet zomaar loslaten. Dat is dan ook zijn functie: jou beschermen tegen bovengenoemde pijnlijke gevoelens. Het maakt evenwel dat je (onbewust) het verleden blijft vasthouden: patronen, gewoontes, narratieven, mensen,… die vaak destructief zijn. Van hieruit is het belangrijk om je criticus goed te leren (her)kennen. Net zoals de criticus graag vasthoudt aan het verleden zijn er nog andere delen binnenin ons die willen vasthouden aan ‘oude verhalen’ waardoor de afstand tussen weten en doen groot kan blijven. Denk bijvoorbeeld aan je gekwetst kindstuk, de pleaser, de grenzeloze zorger, de pusher of de aanpasser in jezelf.

Vaak zijn dingen nog niet volledig geaccepteerd en vrijgelaten waardoor je niet in volledige afstemming met het heden kan komen. Dit vasthouden aan blokkeert ons in belangrijke mate van overvloed. Dit werkt ook zo voor fijne ervaringen uit het verleden: “Dat was zo goed. Ik wil het terug of opnieuw ervaren”. Door terug te willen naar het verleden raken we afgesneden van de verlangens die ons hart nu op dit moment voelt, we worden afgesneden van de mogelijkheden die er nu zijn. Door met onze energie in het verleden te zijn kunnen we ons niet openen voor iets dat groter is dan we tot nog toe hebben ervaren. Alsof je denkt dat het beste dat je nu kan verwezenlijken een herhaling is van het mooie dat al geweest is.

Je gedachten houden je in een gevoel van tekort en/of gemis omdat wat geweest is er nu niet meer is. Hierdoor worden nieuwe dingen en ervaringen geblokkeerd. Je snijdt jezelf als het ware af van echte overvloed. Je hoeft uiteraard niet te ontkennen wat je hebt moeten meemaken en je hoeft je gevoelens niet te negeren maar je hebt jezelf wel toe te staan om los te laten. Het is belangrijk om je verleden te appreciëren en de waardevolle ervaringen en lessen die het met zich meebracht te koesteren. En die appreciatie toelaten om je in een nieuwe open staat van ontvangen te brengen. Het ‘oude’ heeft een doel gehad en nu is het tijd voor iets anders.

Het is door het oude los te laten en in afstemming met het nu te komen dat je ook een ander deel in jezelf voedt, je bewustzijn laat groeien en expanderen. Hierdoor wordt de ruimte voor je criticus kleiner of anders gezegd: je hoort hem wel nog maar je kan ermee omgaan. Je criticus is rustiger geworden doordat je je de oude patronen meer in het verleden kan laten. Er is een ander deel in je die tegengewicht kan bieden aan de criticus: je ervaart meer keuzevrijheid. Vrijheid om te doen wat echt voor jou klopt.

Warms,

Ilse